Wilsonbekwaamheid is een term die gebruikt wordt in de gezondheidszorg, en heeft te maken met beslissingen over gezondheid. Als een patiënt niet in staat is om toestemming te geven voor een medische behandeling, schat een arts in dat de patiënt wilsonbekwaam is.
De arts zal deze beslissing nemen indien de patiënt de informatie niet kan begrijpen en/of afwegen, als hij niet begrijpt wat de gevolgen van zijn besluit zijn en/of als hij geen besluit kan nemen. Wilsonbekwaamheid geldt voor één bepaalde situatie en bij elke situatie moet een arts opnieuw beoordelen of een patiënt wel of niet bekwaam is om een beslissing te nemen. Het is goed mogelijk dat iemand bepaalde beslissingen wél en andere beslissingen niet kan nemen.
Wilsonbekwaamheid is geen juridische term. De wet spreekt van wilsonbekwaamheid indien iemand niet in staat is tot een redelijke waardering van zijn belangen ter zake, dit betekent dat het moet gaan om een bepaalde aangelegenheid of situatie. Het is dus mogelijk dat iemand alleen wilsonbekwaam is ten aanzien van medicatie maar bijvoorbeeld wel goed kan omgaan met zijn geld.
Wilsonbekwaamheid houdt in dat iemand een bepaalde zaak niet kan begrijpen en/of afwegen of niet begrijpt wat de gevolgen van dat besluit zijn en/of dit besluit niet kan nemen. In alle gevallen geldt dat goed overleg tussen de arts, de patiënt en een naast familielid van groot belang is. Met betrekking tot zorgverlening bepaalt de behandelaar of de patiënt wilsonbekwaam is. Indien u vindt dat u zelf beslissingen kunt nemen ten aanzien van uw zorg en uw behandelaar is een andere mening toegedaan, is de behandelaar verplicht om met u en een naast familielid hierover overleg te plegen. Zonder uw toestemming mag de behandelaar geen medische behandeling uitvoeren, hij dient te wachten totdat u in staat bent om zelf te beslissen. Indien u niet langer zelf kunt beslissen, dient u een vertegenwoordiger te hebben die u vertegenwoordigt. In elk geval blijft het uitgangspunt dat u zelf beslist en dat u zelf zoveel mogelijk moet worden betrokken bij keuzes die voor u van belang zijn. Als een arts constateert dat een patiënt wilsonbekwaam is, dient de levenspartner of een naast familielid om toestemming te worden gevraagd voor behandeling of zorg.
Indien er een verschil van mening is over de vraag wanneer iemand wilsonbekwaam is en op welke gebieden, of over wie de persoon vertegenwoordigt, is het verstandig om de vertegenwoordiging nader te regelen. Het bovenstaande heeft betrekking op zorgtaken, voor vertegenwoordiging bij financiële zaken is familie nooit automatisch bevoegd, daarvoor dient men juridische stappen te nemen zoals benoeming van een wettelijk vertegenwoordiger (mentor, bewindvoerder of curator). Dit zijn beschermingsmaatregelen die de wetgever heeft benoemd ten einde bescherming te bieden aan mensen die op bepaalde onderdelen niet meer in staat zijn om zelf beslissingen te kunnen nemen.
Uiteraard geldt dat wanneer men beschikt over een familielid dat men vertrouwt of een ander persoon die men vertrouwt, kunt u bij volmacht zelf iemand aanwijzen die de bevoegdheid krijgt om in uw naam op te treden en rechtshandelingen te verrichten. Uiteraard kan een volmacht enkel worden gegeven, wanneer de volmacht gever wilsbekwaam is op dat punt. Er is geen toezicht en ook geen controle, het is een kwestie van vertrouwen. Het is dus belangrijk dat men de volmacht geeft aan iemand in wie men vertrouwen heeft. Een volmacht is bedoeld om zaken te regelen voor een eventuele latere periode van wilsonbekwaamheid, bijvoorbeeld in het geval van alzheimer. Voor het opstellen van een volmacht hoeft men niet naar een notaris. Bij het verstrekken van de volmacht, kan de volmacht gever iemand aanstellen die toezicht houdt op hetgeen de gevolmachtigde doet. Dit is niet verplicht, maar het is wel aan te raden omdat er anders geen toezicht is. Een nadeel van een volmacht is dat de gevolmachtigde wel bevoegd is om op te treden , maar niet verplicht. Wel kan man de gevolmachtigde laten ondertekenen dat hij zich verplicht om de aangeduide belangen te behartigen en de omschreven werkzaamheden uit te voeren (lastgeving).
Wanneer u vragen heeft met betrekking tot dit soort zaken, kunt u contact opnemen met ons kantoor.
Wist u dat: ook in het geval u onder curatele gesteld bent, dan wel een mentor heeft, u zelf een klacht kunt indienen tegen een arts of een instelling?
U behoeft daartoe geen toestemming van uw curator of mentor, indien u in staat bent om uw belangen af te wegen[1].
[1] https://www.dreessenadvocaten.nl/klachtrecht-mensen-bewindvoerder-curator-mentor/